Toen de voormalige “Made in Chelsea”-ster Sam Thompson op 10 december werd gekroond tot de winnaar van ITV’s “I’m a Celebrity…Get Me Out of Here” 2023, was ik aanvankelijk dolblij. Niet alleen omdat zijn aanstekelijke persoonlijkheid, zijn ondubbelzinnige liefde voor Ant en Dec en zijn grenzeloze enthousiasme voor de show zelf de natie deden glimlachen, maar ook omdat hij werd geprezen als de eerste persoon met ADHD en autisme (die gediagnosticeerd is) die de kroon heeft gewonnen; een keerpunt.
ADHD, of Attention Deficit Hyperactivity Disorder, is een aandoening onder de paraplu van neurodiversiteit en is een ontwikkelingsstoornis van de uitvoerende functies van de hersenen die gepaard kan gaan met problemen met impulscontrole, focus, organisatie en emotionele ontregeling. Ik kreeg de diagnose in november 2021, op 23-jarige leeftijd, na jaren van slopende symptomen. Toen ik opgroeide, begreep ik niet of nauwelijks wat ADHD was. Ik had het alleen maar gebruikt zien worden om de hyperactieve, zogenaamde “stoute” jongens in mijn klas te beschrijven die, doordat hun symptomen zich meer naar buiten toe manifesteerden, dagdromers zoals ik in de vergetelheid brachten.
Gedurende Thompsons tijd in de jungle zag men hem met zijn kampgenoten praten over zijn diagnose, die hij pas vorig jaar op 30-jarige leeftijd kreeg. “Als de dieptepunten komen, gaat het laag,” vertelde hij op een keer aan mede-deelnemers Marvin Humes en Josie Gibson. “Maar dan zijn de hoogtepunten echt hoog,” voegde hij eraan toe, een ervaring waarvan Gibson opmerkte dat hij zonder die ervaring zichzelf niet zou zijn.
“Toen ik opgroeide, begreep ik niet of nauwelijks wat ADHD was.”
Ik kan niet genoeg benadrukken hoe zeldzaam het is om dit soort openhartige gesprekken te zien. Als ik als klein meisje ook maar een centimeter mediavertegenwoordiging had gehad, was ik misschien eerder achter de waarheid gekomen, en nu beroemdheden als Paris Hilton, Olivia Attwood en Cat Burns hun diagnoses in de publieke sfeer bespreken, is dat een welkome geruststelling dat we de goede kant op gaan. Representatie staat gelijk aan bewustwording, en we zien die positieve correlatie steeds vaker, een gesprek dat ongetwijfeld verder is geopend – en gecompliceerd – door de overwinning van Thompson.
De media hebben niet altijd aan de kant van de ADHD-gemeenschap gestaan – en daarom zijn zulke publieke pleitbezorgers voor bewustwording zo fundamenteel. In februari 2023 beweerde The Daily Mail dat ADHD “overgediagnosticeerd” werd, met een reeks soortgelijke sentimenten elders in de kranten. Samen probeerden deze verschillende mediacampagnes het werk ongedaan te maken waarmee wij, als gemeenschap, zo ver waren gekomen, door de schuld niet in de schoenen te schuiven van chronisch ondergefinancierde medische diensten, maar in plaats daarvan bij ons omdat wij ons durfden uit te spreken.
Daarom is Thompsons overwinning in een primetime amusementsprogramma als “I’m a Celeb” zo belangrijk om het publiek over de aandoening voor te lichten. Het is een show die de massa aantrekt en mensen die misschien niet eerder naar documentaires over de aandoening hebben gekeken. “Zo leuk om voor de verandering eens positief bewustzijn over ADHD te zien … @SamThompsonUK was vanaf dag één mijn koning, hij deed het fantastisch,” schreef een gebruiker op X, voorheen Twitter. Een ander voegde eraan toe: “Sam Thompson zal je tweets over zijn opgewondenheid en ongefilterde energie waardoor je van hem hield in #ImACeleb niet zien, maar je vrienden met ADHD misschien wel.”
Afbeelding Bron: Getty Images
Het is echter belangrijk om te erkennen dat Thompsons overwinning een beetje bitterzoet is. In mei 2023 werd zijn documentaire “Sam Thompson: Is This ADHD?” op Channel 4 uitgezonden. Hoewel de documentaire ADHD verder onder de aandacht bracht, stelde schrijfster Demi Colleen vragen aan Thompson over het gebrek aan verschillende stemmen, waarbij ze opmerkte dat ze graag een focus op “vrouwen, zwarten en POC en armere mensen” had gezien. Ze kreeg een weerwoord, waarbij Thompson naar verluidt op X schreef: “Jij bent het probleem. Ik leef net zoveel met ADHD als jij of iemand anders, en ik heb net zoveel recht om erover te praten als ieder ander.”
“Ik realiseerde me niet dat het willen van meer diverse vertegenwoordiging in de media voor ADHD zo triggerend zou zijn voor iemand die er de standaard voor is,” schreef Colleen op Instagram over de ervaring. “Iedereen zou zijn verhaal moeten delen, maar als het steeds weer hetzelfde verhaal is, erken en gebruik je privilege om de stemmen van degenen die ondervertegenwoordigd zijn te verheffen, stop ze er niet zomaar een paar minuten in, maar val ze aan op sociale media omdat ze erop wijzen.”
“De koning van de jungle is een begin, maar laten we nu het volledige verhaal ontsluiten.”
Colleen heeft gelijk, en haar vragen waren terecht: Thompson had haar nooit zo publiekelijk mogen aanvallen voor het uiten van een mening, zeker niet als die ging over de chronische onderdiagnose van zwarte en POC-vrouwen met ADHD. Volgens gegevens van de ADHD Foundation hebben naar schatting 423.000 meisjes onder de 18 jaar in het Verenigd Koninkrijk ADHD, maar is de kans dat ze gediagnosticeerd en ondersteund worden drie keer kleiner dan bij jongens. Ondertussen worden zowel kinderen als volwassenen met een niet-blanke achtergrond belemmerd in hun toegang tot formele ADHD-diagnoses, waarbij studies in de VS, gepubliceerd in de National Library of Medicine, hebben geconcludeerd dat zwarte vrouwen significant te weinig gediagnosticeerd worden. Thompson erkende later zijn voorrecht tegenover de Metro en sprak over zijn hoop op meer diversiteit in de toekomst.
Laten we Thompsons overwinning dus als startpunt gebruiken. Laten we de verschillende stemmen die er zijn erkennen en onthouden dat ADHD geen eenheidsworst is: symptomen variëren, net als privileges en toegang tot behandeling. Er kan niet één universele stem voor ADHD zijn. Om vooruitgang te boeken, moeten we ook de stemmen van zwarte en POC-vrouwen, van niet-binaire mensen en van mensen met een lager inkomen centraal stellen. De koning van de jungle is een begin, maar laten we nu het volledige verhaal ontsluiten.
Afbeelding Bron: James Gourley/ITV/Shutterstock